پدرخوانده (انگلیسی: The Godfather) فیلم جنایی آمریکایی محصول ۱۹۷۲ به کارگردانی فرانسیس فورد کوپولا است که او فیلمنامهاش را به همراه ماریو پوزو نوشته است. این فیلم بر پایهٔ رمانی به همین نام نوشتهٔ پوزو ساخته شده است که پرفروشترین رمان سال ۱۹۶۹ میلادی بود. در این فیلم مارلون براندو، آل پاچینو، جیمز کان، ریچارد اس. کاستلانو، رابرت دووال، استرلینگ هایدن، جان مارلی، ریچارد کونته و دایان کیتن ایفای نقش میکنند. این فیلم نخستین قسمت از سهگانهٔ پدرخوانده است. داستان پدرخوانده از ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۵ اتفاق میافتد و به شرح حال خانواده کورلئونه که زیر دست پدرسالار ویتو کورلئونه (براندو) میچرخد، میپردازد. هسته بنیادین داستان پدرخوانده بر تحول پسر کوچکش، مایکل کورلئونه (پاچینو) قرار دارد. پارامونت پیکچرز امتیاز انتشار این رمان را پیش از اینکه محبوبیت پیدا کند با ۸۰٬۰۰۰ دلار به دست آورد.[۱۵][۱۶] مدیران اجرایی این استودیو برای یافتن کارگردانی برای ساخت پدرخوانده مشکلات زیادی داشتند. چند داوطلب کارگردانی این فیلم را رد کردند و سپس کاپولا برای کارگردانی فیلم قرارداد بست اما اختلافات نظر بر سر انتخاب چندین شخصیت به ویژه ویتو و مایکل همچنان وجود داشت. فیلمبرداری در اطراف شهر نیویورک و سیسیل انجام شد و زودتر از موعد مقرر به پایان رسید. بخش زیادی از موسیقی فیلم را نینو روتا آهنگسازی کرده است و ساخت چند آهنگ دیگر فیلم بر عهدهٔ کارمینه کوپولا بوده است. پدرخوانده نخستین بار در ۱۴ مارس سال ۱۹۷۲ میلادی در تئاتر لئووز استیت به نمایش درآمد و در ۲۴ مارس سال ۷۲ میلادی در سراسر ایالات متحده پخش شد. پدرخوانده پرفروشترین فیلم سال ۱۹۷۲ بود[۱۱] و با فروش بین ۲۴۶ تا ۲۸۷ میلیون دلار در گیشه برای مدتی پرفروشترین فیلم تاریخ نیز شد.[۱۶] این فیلم با نقدهای مثبت منتقدان و مخاطبان همراه بود. از پدرخوانده برای نقشآفرینیها بهویژه نقش براندو و پاچینو، کارگردانی، فیلمنامه، فیلمبرداری، تدوین، موسیقی و برای به تصویر کشیدن مافیا تحسین شده است. بسیاری از منتقدان این فیلم را بهترین فیلم تاریخ سینما آمریکا مینامند. پدرخوانده آغاز دوران کاری موفق کاپولا، پاچینو و سایر دستاندرکاران تازه کار فیلم بود. علاوه بر این باعث احیای مجدد فعالیت حرفهای براندو شد که در دههٔ ۶۰ میلادی رو به افول بود، و پس از آن در فیلمهایی نظیر آخرین تانگو در پاریس، سوپرمن و اینک آخرالزمان بازی کرد. این فیلم در چهل و پنجمین دوره جوایز اسکار برندهٔ جایزه اسکار برای بهترین فیلم، بهترین بازیگر نقش اول مرد (براندو) و بهترین فیلمنامه اقتباسی (پوزو و کوپولا) شد. علاوه بر این پدرخوانده نامزد دریافت ۷ جایزهٔ اسکار دیگر شامل بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای پاچینو، کان و دووال و بهترین کارگردانی برای کوپولا نیز شد. پدرخوانده از زمان نخستین پخش خود در سال ۷۲ میلادی به عنوان یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین فیلمهای ساختهشده به ویژه در سبک گنگستری مورد توجه قرار گرفتهاست.[۱۷] این فیلم برای قرار گرفتن در فهرست ملی ثبت فیلم کتابخانه کنگره ایالات متحده در سال ۱۹۹۰ انتخاب شده، که این فیلم ها «از نظر فرهنگی، تاریخی یا زیباییشناختی» قابل توجه اند و از سوی انستیتوی فیلم آمریکایی، به عنوان دومین فیلم بزرگ سینمای آمریکا (پس از همشهری کین) رتبهبندی شدهاست. پس از آن دنبالههای پدرخوانده: قسمت دوم (۱۹۷۴) و پدرخوانده: قسمت سوم (۱۹۹۰) منتشر شدند.
